Μέτρον πάντων άνθρωπος

Ο τίτλος ηχούσε στεγνός, ως και πληκτικός, αλλά άνοιξα το βαρύ δερματόδετο βιβλίο με την προσοχή που άρμοζε στο υπέροχο εξώφυλλο και στην… τιμή του. Το πρώτο ξεφύλλισμα στο περιεχόμενό του αύξησε τον σεβασμό μου: Καλοδιαταγμένες και καλοτυπωμένες σελίδες, με περίπου 350 φωτογραφίες και εικόνες, οι περισσότερες έγχρωμες. Αρχισα να διαβάζω, περιμένοντας να βρω ένα «δασκαλίστικο κείμενο» για την αξία των μετρήσεων. Αλλά, από τις πρώτες σελίδες, ένιωσα ότι ο συγγραφέας είχε δει το θέμα πολύ πιο «ανθρωπιστικά». Αν μη τι άλλο, ήταν «ψαγμένος».

Κοίταξα με ανανεωμένο ενδιαφέρον το ποιος ήταν ο Αντριου Ρόμπινσον: γιος καθηγητή της Φυσικής στην Οξφόρδη, χημικός στην Οξφόρδη ο ίδιος, αλλά και απόφοιτος της Σχολής Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών, πρώην αρχισυντάκτης του ειδικού ένθετου των «Τimes» του Λονδίνου Τhe Τimes Ηigher Εducation Supplement, συγγραφέας του μπεστ σέλερ«Τhe Story of Writing» και άλλων 27 βιβλίων, θαυμαστής του νομπελίστα εθνικού ποιητή της Ινδίας και φιλόσοφου Rabindranath Τagore. Μια καλλιεργημένη «πανεπιστημονική ματιά», λοιπόν, από έναν κοσμοπολίτη…

Συνέχισα να διαβάζω με όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Πράγματι δεν ήταν μια ξερή παράθεση τεχνικών μετρήσεων, κάθε άλλο. Ο Ρόμπινσον έχει κάνει μια σοβαρή έρευνα η οποία τον οδήγησε σε μια μεικτή γραφή, μια γραφή που διαβάζεται είτε μονορούφι είτε ανά κεφάλαιο και περιστασιακά. Συνδυάζει ιστορία των επιστημών με κοινωνική ανάλυση των παραμέτρων που ώθησαν στις εξελίξεις. Παραθέτει εξαιρετικά διαλεγμένες εικόνες για την οπτικοποίηση των νοημάτων και μας αφήνει να καταλάβουμε με τον καλύτερο τρόπο την αξία της μέτρησης, της ακρίβειας, της τήρησης των αναλογιών. Στα τρία μέρη του βιβλίου του μάς πηγαίνει σοφά από την έννοια της μέτρησης στη μέτρηση της φύσης και έπειτα στη μέτρηση του ανθρώπου. Ετσι, καταφέρνει να γεφυρώσει τη μέτρηση της Γης από τους αρχαίους Ελληνες ως εκείνες της νανοτεχνολογίας, των τυχερών παιχνιδιών, των αθλημάτων και των λεξικών. Στον επίλογό του επιλέγει να επιστρέψει στους Ελληνες και να συζητήσει το «μέτρο πάντων άνθρωπος». Κλείνει με την παράθεση μιας χρησιμότατης βιβλιογραφίας και ενός επίσης απαραίτητου ευρετηρίου.

Εκλεισα το βιβλίο, μπήκα στο Διαδίκτυο και διάβασα βιβλιοκριτικές ανθρώπων που το διάβασαν. Είδα ότι άρεσε, αλλά κάποιοι το ήθελαν πιο εκτεταμένο, με πιο πολλές λεπτομέρειες στα παραδείγματα. Λογικό, κι εγώ θα το ΄λεγα, αλλά πόσα θα έπρεπε να πληρώσουμε αν το βιβλίο ήταν διπλάσιο; Βγήκα στην Κηφισιάς και άρχισα να οδηγώ προς ένα συνέδριο. Κοιτούσα γύρω μου τα κτίρια με άλλο μάτι. Ογκοι, σχήματα, μορφές… Ολα ήταν τώρα μετρήσιμα μεγέθη, όλα ήταν δομές με αναλογίες. Ενιωθα όλο και πιο έντονα ότι περιβαλλόμαστε από εγωιστικές κατασκευές που αδιαφορούν για το «μέτρημά τους με τις διπλανές». Η νίκη του βάρβαρου ατομικισμού απέναντι στην ανάγκη αρμονίας του συνόλου. Η νίκη των νέων απέναντι στους αρχαίους Ελληνες…

Ξανακοίταξα το βιβλίο του Ρόμπερτσον με νέο μάτι: Μόνο και μόνο για αυτή τη συνειδητοποίηση, μόνο για την πιθανότητα να κάνει τους νέους που θα το διαβάσουν αισθητικά καλύτερους από εμάς τους παλιούς, αξίζει με το παραπάνω τα λεφτά του. Αυτές τις γιορτές θα το χαρίσω σε όσους μπορώ.

ΤΑΣΟΣ ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ |ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ – Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2008