Niels Bohr: 127 χρόνια από τη γέννησή του μεγάλου φυσικού

Το σημερινό Google Doodle (7/10/2012) είναι αφιερωμένο στον μεγάλο φυσικό Νίλς Μπόρ – Niels Bohr, αναδεικνύοντας τη συμβολή του στην επιστήμη, μας δείχνει το ατομικό μοντέλο Bohr. Αυτό το μοντέλο Bohr, το οποίο εισήγαγε το 1913, ήταν μια ριζική διαφοροποίηση και συμβολή του από τις προηγούμενες περιγραφές του ατόμου και έδειξε ότι το άτομο ως ένα με ένα μικρό πυρήνα που περιβάλλεται από ηλεκτρόνια που κινούνται σε κυκλικές τροχιές σε μια δομή παρόμοια με το ηλιακό σύστημα, με ηλεκτροστατικές δυνάμεις να παρέχουν έλξη και όχι βαρύτητα.

127 χρόνια από τη γέννησή του μεγάλου Νιλς Μπορ, ο οποίος ήταν Δανός φυσικός που γεννήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 1885 . Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και είχε θεμελιώδεις συνεισφορές στην κατανόηση της ατομικής δομής και της κβαντικής μηχανικής. Τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής 1922 «για τις υπηρεσίες του στην έρευνα της δομής των ατόμων και της ακτινοβολίας που προέρχονται από αυτά»

Ο Νίλς Μπόρ σκέφθηκε να συνδυάσει το μοντέλο του τελευταίου για τη δομή του ατόμου (όπου τα αρνητικά φορτισμένα και ελαφρά ηλεκτρόνια περιφέρονται γύρω από τον θετικά φορτισμένο και βαρύ πυρήνα) με τη Κβαντική Θεωρία του Μαξ Πλανκ.

Ο Νίλς Μπόρ υπέθεσε στη θεωρία του ότι (α) το ηλεκτρόνιο μπορεί να ακολουθεί μόνον ορισμένες τροχιές, και όχι οποιεσδήποτε, και (β) το ηλεκτρόνιο ακτινοβολεί όχι συνεχώς, όπως ήταν η ως τότε κρατούσα άποψη, αλλά μόνο όταν αλλάζει τροχιά.

Επίσης ερμήνευσε όλες τις φασματικές γραμμές που εκπέμπει το υδρογόνο με αυτή την θεωρία, και για τη θεωρητική του αυτή εργασία τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής το 1922.

Διάσημες στο χώρο της φυσικής είναι οι αντιπαραθέσεις του με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν σχετικά με την τότε νέα κβαντική μηχανική. Ήταν επίσης μέλος της ομάδας των φυσικών που εργάζονταν στο πρόγραμμα Μανχάτταν για την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας.

Ένας από τους πιο διάσημους μαθητές του Μπορ υπήρξε ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ, από τους πρωτεργάτες στην ανάπτυξη της κβαντομηχανικής και επικεφαλής του γερμανικού προγράμματος για τη δημιουργία ατομικής βόμβας.

Ο γιος του, Άαγκε (Aage Bohr 1922-2009), ήταν επίσης φυσικός και τιμήθηκε με Νόμπελ το 1975 για τις έρευνές του σχετικά με τη δομή του πυρήνα των ατόμων.

Το 1943 και ενώ η Δανία βρισκόταν υπό ναζιστική κατοχή από το 1940, λίγο πριν συλληφθεί από τη γερμανική αστυνομία, ο Μπορ δραπέτευσε στη Σουηδία και από εκεί ταξίδεψε στο Λονδίνο και στη συνέχεια στις ΗΠΑ. Κατά τη διαμονή του εκεί, συμμετείχε μυστικά στο Σχέδιο Μανχάταν, όπου για λόγους ασφαλείας χρησιμοποιούσε το όνομα Νίκολας Μπέικερ. Ανησυχούσε για τον αγώνα ταχύτητας στον οποίο άρχισαν να επιδίδονται τα κράτη με έπαθλο τα πυρηνικά όπλα και φέρεται ότι είπε: «Γι? αυτό πήγα στην Αμερική. Δεν χρειάζονταν τη βοήθειά μου για να φτιάξουν την ατομική βόμβα». Θεωρούσε ότι τα μυστικά της ατομικής ενέργειας έπρεπε να γίνουν κτήμα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας.

Μετά τον πόλεμο, ο Μπορ επέστρεψε στην Κοπεγχάγη, υπερασπιζόμενος την ειρηνική χρήση της πυρηνικής ενέργειας. Πέθανε στη γενέτειρά του, το 1962.
Το στοιχείο bohrium ονομάστηκε προς τιμήν του. Το 1965, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Μπορ, το Ινστιτούτο Φυσικής στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο Νιλς Μπορ. Ο γιος του, Άαγκε Νιλς Μπορ, κέρδισε και αυτός το Νόμπελ Φυσικής.
*** Διαβάστε επίσης εδώ ένα ενδιαφέρον άρθρο που αφορά τον Niels Bohr: http://users.sch.gr/kassetas/zzzzzzzphBOHR.htm