Τυφώνας

Ο Τυφώνας στην ελληνική μυθολογία αλλά και στη Γεωγραφία

Tυφώv: Ο Μύθος   

Ο Τυφώνας ή Τυφέας σύμφωνα με τη μυθολογία, είναι ένα τερατώδες ον, ο νεότερος γιος της Γαίας και του Τάρταρου. Υπάρχουν ωστόσο παραλλαγές που συνδέουν τον Τυφώνα με την Ήρα και τον Κρόνο. Η Γαία, δυσαρεστημένη από την ήττα των Γιγάντων, διέβαλε τον Δία στην Ήρα και εκείνη πήγε να ζητήσει από τον Κρόνο ένα μέσο να εκδικηθεί. Ο Κρόνος της παρέδωσε δύο αυγά διαποτισμένα από το σπέρμα του. Αν τα έθαβε, από αυτά τα αυγά θα γεννιόταν ένας δαίμονας ικανός να εκθρονίσει τον Δία. Ο δαίμονας αυτός ήταν ο Τυφώνας.
Σύμφωνα με άλλη μυθική παράδοση, ο Τυφώνας ήταν γιος της Ήρας, που τον είχε γεννήσει μόνη της, χωρίς τη βοήθεια κανενός αρσενικού στοιχείου, όπως είχε κάμει με τον Ήφαιστο. Η Ήρα έδωσε τον τερατώδη γιο της, για να τον μεγαλώσει, σε έναν δράκοντα, το φίδι Πύθωνας που ζούσε στους Δελφούς.
Ο Τυφώνας ήταν κάτι ανάμεσα σε άνθρωπο και σε άγριο ζώο. Ξεπερνούσε όλα τα άλλα παιδιά της Γης σε μέγεθος και δύναμη. Ήταν μεγαλύτερος από όλα τα βουνά και συχνά το κεφάλι του χτυπούσε στα αστέρια. Όταν τέντωνε τα χέρια του, το ένα έφτανε στην Ανατολή και το άλλο ακουμπούσε στη Δύση και αντί για δάχτυλα είχε εκατό κεφάλια δρακόντων. Από τη μέση και κάτω τον περιέβαλλαν οχιές. Το σώμα του ήταν φτερωτό και τα μάτια του πετούσαν φωτιές. Όταν οι θεοί είδαν το ον αυτό να επιτίθεται στον ουρανό, έφυγαν τρέχοντας μέχρι την Αίγυπτο και κρύφτηκαν μέσα στην έρημο, όπου πήραν μορφές ζώων. Ο Απόλλωνας έγινε γεράκι, ο Ερμής ίβις, ο ‘Αρης ψάρι, ο Διόνυσος τράγος, ο Ήφαιστος βόδι κτλ. Μόνο η Αθηνά και ο Δίας αντιστάθηκαν στο θηρίο. Ο Δίας του έριξε από μακριά κεραυνοβόλα βέλη και, όταν ήρθαν στα χέρια, τον χτύπησε με το ατσάλινο δρεπάνι του. Η πάλη εγινε στο βουνό Κάσιο, στα σύνορα της Αιγύπτου και της Πετραίας Αραβίας. Ο Τυφώνας, που ήταν απλώς πληγωμένος, κατάφερε να υπερισχύσει και απέσπασε το δρεπάνι του θεού. Έκοψε τους τένοντες των χεριών και των ποδιών του Δία, φορτώθηκε τον ανίσχυρο θεό στους ώμους του και τον μετέφερε μέχρι την Κιλικία, όπου τον έκλεισε σε μια σπηλιά, το «Κωρύκιο άντρο». Εκτός από αυτό έκρυψε τους τένοντες και τους μυς του Δία σε ένα δέρμα αρκούδας και τα έδωσε στη δράκαινα Δελφύνη να τα φυλάει. Ο Ερμής και ο Πάνας -μερικοί λένε ο Κάδμος- έκλεψαν τους τένοντες και τους ξανατοποθέτησαν στο σώμα του Δία. Αυτός ξαναβρήκε αμέσως τη δύναμή του και, ανεβαίνοντας στον ουρανό πάνω σε άρμα που το έσερναν φτερωτά άλογα, βάλθηκε να κεραυνοβολεί το θηρίο. Ο Τυφώνας τράπηκε σε φυγή και, με την ελπίδα να αυξήσει τις δυνάμεις του, θέλησε να δοκιμάσει τους μαγικούς καρπούς που φύτρωναν στο όρος Νύσα. Αυτή ήταν τουλάχιστον η υπόσχεση που του είχαν δώσει οι Μοίρες, για να τον ελκύσουν. Ο Δίας τον πρόλαβε εκεί και η καταδίωξη συνεχίστηκε.
Στη Θράκη ο Τυφώνας εκσφενδόνισε εναντίον του Δία βουνά, αλλά αυτός τα έκαμε με χτυπήματα κεραυνού να πέφτουν επάνω στο θηρίο. Έτσι το βουνό Αίμος όφειλε το όνομά του στο αίμα που κύλησε από μια από τις πληγές του. Οριστικά αποθαρρημένος ο Τυφώνας τράπηκε σε φυγή και, καθώς διέσχιζε τη θάλασσα της Σικελίας, ο Δίας έριξε πάνω του το βουνό Αίτνα, που τον συνέτριψε. Οι φλόγες που βγαίνουν από την Αίτνα είναι ή αυτές που ξερνά το τέρας ή τα υπολείμματα των κεραυνών, με τους οποίους το σκότωσε ο Δίας.
Στον Τυφώνα αποδίδουν την πατρότητα πολλών θηρίων (Ο σκύλος Όρθρος, η Λερναία ύδρα, η Χίμαιρα), που τα απέκτησε με την Έχιδνα, την κόρη της Καλλιρρόης και του Χρυσάορα.
Κατά την Ελληνική μυθολογία ο Τυφών ή Τυφάων ή Τυφωεύς ήταν γιγαντιαίο τερατώδες ον που γέννησε η Γαία μετά την εξόντωση των γιγάντων. Πατέρας του ήταν ο Τάρταρος. Το μέγεθος και η δύναμή του ήταν πολύ μεγαλύτερη από τα άλλα παιδιά της Γαίας. Ήταν μεγαλύτερος από όλα τα βουνά και το κεφάλι του έφτανε τα αστέρια. Τα ανοικτά του χέρια έφταναν από την Ανατολή ως τη Δύση. Στους ώμους του είχε εκατό κεφάλια δρακόντων. Το σώμα του μέχρι τη μέση έμοιαζε με άνθρωπο, αλλά απ’ τη μέση και κάτω είχε σώματα κουλουριασμένων φιδιών. Από τα μάτια του έβγαινε φωτιά και από τα κεφάλια του παντοειδείς κραυγές και συριγμοί. Επίσης το σώμα του το κάλυπταν φτερά. Ο Τυφών έριχνε βράχους κι ανάγκασε τους θεούς να καταφύγουν στην Αίγυπτο και να μεταμορφωθούν σε ζώα. Η Αθηνά του αντιστάθηκε και κατηγόρησε τον Δία για δειλία. Ο Δίας προσπάθησε να φυλάξει τον Όλυμπο και χτυπούσε με κεραυνούς τον Τυφώνα, μα αρχικά ο Τυφών υπερίσχυσε σε πάλη εκ του συστάδην και άφησε τον Δία ανήμπορο κόβοντας τους τένοντές του (χεριών και ποδιών) και αναγκάζοντάς τον να καταφύγει στο Κωρύκιο Άντρο στη Κιλικία. Τότε ο Τυφών έδωσε στην Δελφύνη, την αδερφή του, να φυλάει τους τένοντες του Δία, μα ο Ερμής με τον Πάνα τους έκλεψαν και απελευθέρωσαν τον Δία που ανέκτησε τη δύναμή του και κυνήγησε τον Τυφώνα κατακεραυνώνοντάς τον και ρίχνοντας εναντίον του τεράστιους όγκους βουνών τον έκλεισε στα έγκατα της γης απ΄ όπου συνεχίζει κατά καιρούς να εκβάλλει κραυγές και πύρινες γλώσσες.
Το βουνό Αίμος πήρε το όνομά του επειδή αιμορράγησε πάνω του ο Τυφώνας καθώς τον χτυπούσε με κεραυνούς ο Δίας. Τέλος, ο Τυφών κυνηγημένος απ’ τον Δία επιχείρησε να του πετάξει το όρος Αίτνα, μα ο Δίας το κεραυνοβόλησε πολλές φορές και καταπλάκωσε τον Τυφώνα. 
Κατά τον Όμηρο ο Τυφών βρίσκεται αλυσοδεμένος στη χώρα των Αρίμων δηλαδή στη Κιλικία και Φρυγία, ενώ κατά τον Πίνδαρο βρίσκεται θαμμένος στα έγκατα της Αίτνας στη Σικελία. Κατ΄ άλλους μύθους ο Τυφών ήταν γιος της Ήρας που γεννήθηκε σε κάποια στιγμή διχόνοιας του ουράνιου ζεύγους, εκφράζοντας έτσι τη διαταραχή της ατμόσφαιρας.
Απόγονοι της Έχιδνας και του Τυφώνος είναι οι:
  • Γηρυών
  • Λιοντάρι της Νεμέας
  • Κέρβερος
  • Λάδων
  • Χίμαιρα
  • Σφίγγα
  • Λερναία Ύδρα
 Ο Τυφών ήταν η χαρακτηριστική προσωποποίηση του μετεωρολογικού φαινομένου του τυφώνα κατ΄ εικόνα, κίνηση και καταστροφή που ανασηκώνεται από τη Γη, στροβιλίζεται ως φίδια και πλατειάζοντας υψώνεται στον ουρανό ενώ μαύρα συνήθως σύννεφα φαίνονται ως κεφάλια του να περιστρέφονται μ΄ αυτόν και να καλύπτουν όλο τον ουρανό. Ενώ κατά τον Ησίοδο αποτέλεσε την προσωποποίηση της ηφαιστειακής έκρηξης.

 
ΤΥΦΩΝΑΣ (στη Γεωγραφία)

Ένας τυφώνας είναι ένας μεγάλος και ισχυρός τροπικός κυκλώνας, μια περιοχή χαμηλής πίεσης που περιστρέφεται αντίθετα προς τη φορά των δεικτών του ρολογιού. Οι λιγότερο ισχυροί τροπικοί κυκλώνες καλούνται και τροπικές θύελλες. Ένας τυφώνας καλείται ως «τυφώνας» στον Ατλαντικό Ωκεανό και ως «κυκλώνας» στον Ινδικό Ωκεανό. Η απόσταση που μπορεί να καλύψει ένας τυφώνας από το κέντρο του (μάτι του τυφώνα) κυμαίνεται από 25 ως και 300 μίλια περίπου. Εξαιτίας της υψηλής έντασης των ανέμων, των βροχοπτώσεων και των παλιρροιακών κυμάτων το φαινόμενο του τυφώνα μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές.
Με βάση την ιαπωνική μετεωρολογική υπηρεσία, οι τυφώνες διακρίνονται στις παρακάτω κατηγορίες ανάλογα με την ένταση (ταχύτητα) των ανέμων:
  • Απλός τυφώνας = 17 ως 32 μέτρα το δευτερόλεπτο (ή 63-117 χιλιόμετρα την ώρα)
  • Ισχυρός τυφώνας = 33 ως 44 μέτρα το δευτερόλεπτο (ή 118-157 χιλιόμετρα την ώρα)
  • Πολύ ισχυρός τυφώνας = 44 ως 54 μέτρα το δευτερόλεπτο (ή 157-194 χιλιόμετρα την ώρα)
  • Καταστροφικός τυφώνας περισσότερα από 54 μέτρα το δευτερόλεπτο (ή περισσότερα από 194 χιλιόμετρα την ώρα)

Στην Ιαπωνία οι τυφώνες μπορεί να εμφανίζονται οποιοδήποτε μήνα με μεγαλύτερη συχνότητα την περίοδο μεταξύ Μάιο και Νοέμβριο και υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο. Από τα μέχρι τώρα στοιχεία της ιαπωνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας, 28 τυφώνες, είναι μια μέση ετήσια τιμή του αριθμού των τυφώνων που παρουσιάζονται κυρίως στις δυτικές ακτές της Ιαπωνίας. Οι ισχυρότεροι τυφώνες στην τελευταία εκατονταετία με τους περισσότερους θανάτους ανθρώπων στην Ιαπωνία ήταν:

  • τυφώνας Muroti στις 21 Σεπτεμβρίου 1934 με 3.034 θανάτους
  • τυφώνας Makurazaki στις 17 Σεπτεμβρίου 1945 με 3.756 θανάτους
  • τυφώνας Toyamaru στις 26 Σεπτεμβρίου 1954 με 1.761 θανάτους
  • τυφώνας Isewan (Vera) στις 26 Σεπτεμβρίου 1959 με 5.098 θανάτους
 
Στις ΗΠΑ οι τυφώνες έχουν ταξινομηθεί σε πέντε κατηγορίες (από 1 ως 5) ανάλογα με την ένταση των φαινομένων που τους συνοδεύουν. Τα τελευταία 100 χρόνια έχουν σημειωθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες μόνο τρεις τυφώνες μεγέθους 5 βαθμών της κλίμακας Σαφίρ Σίμπσον.